Psikoloji Bölümü Tarihçesi  

ODTÜ Psikoloji Bölümü, Üniversitemizin kuruluşundan 3 yıl sonra, 1959 yılında açılmış; 20 Haziran 1963 tarihinde ilk mezunlarına Psikoloji Lisans Diploması vermiştir. 1959-60 yıllarındaki ders kataloğunda Bölümdeki şu altı ders tanıtılmaktadır: General Psychology, Developmental Psychology, Psychology of Learning, Mental Hygiene, Social Psychology, Industrial Psychology. Bölüm, 1959'da "Psikoloji Bölümü" adıyla kurulmuş olmakla birlikte, o yıllarda psikolojinin farklı alanlarında ders verebilecek nitelikte ve sayıda öğretim elemanı bulmanın neredeyse imkansız olması nedeniyle, mevcut psikoloji programının sosyoloji, antropoloji gibi sosyal bilim dersleriyle takviye edilmesinin uygun olacağı düşünülmüş ve Bölüm 1960 yılında "Sosyal İlimler Bölümü" adını almıştır. Bu noktada, önceden tarih, felsefe ve sosyoloji derslerinin verilebilmesi için servis bölümü olarak kurulması düşünülmüş olan Sosyal İlimler Bölümü fikrinden vazgeçilmiş; Psikoloji Bölümü "Sosyal İlimler Bölümü" adını almış; sosyoloji dersleri de psikoloji öğrencilerinin devam etmekte olduğu Sosyal İlimler Bölümü içinde verilmeye başlamıştır.

Bölüm'ün 1959 yılındaki kuruluşunda, Fulbright profesörü Frederick McKinney ve doktorasını ABD'de bitirmiş olan endüstri psikoloğu Hasan Tan; sonraki değişiklikte de Bölüme 1960 yılında katılan sosyolog Mübeccel Kıray önemli rol oynamışlardır. Psikoloji eğitimi geniş perspektifli bir sosyal bilimler anlayışı içinde sürdürülmekle birlikte, Bölümün kuruluş amacına uygun olarak, 1968 yılına kadar mezunlarının hepsine yalnızca Psikoloji Lisans derecesi verilmiştir. 1965 yılından itibaren, sonradan anıldığı gibi, Sosyal Bilimler Bölümü çatısı altında sürdürülmekte olan Psikoloji Lisans Programının yanı sıra Sosyoloji Lisans Programı da resmi bir nitelik kazanmış ve 1968 yılından başlayarak, mezunlara tamamladıkları programa göre Psikoloji veya Sosyoloji lisans dereceleri verilmiştir. Sosyal Bilimler Bölümü'nün iki lisans programlı bir Bölüm olma durumu, 1982 yılında sona ermiş ve ODTÜ Psikoloji Bölümü 1959 yılında olduğu gibi tekrar kendi kimliğiyle ayrı bir bölüm olarak kurulmuştur. Dolayısıyla, 1959 yılından beri kesintisiz olarak lisans programı yürüten Psikoloji Bölümü, ODTÜ'de aynı adla iki defa kurulmuş olma özelliği taşıyan tek bölümdür.

1959-82 yılları arasındaki ilk dönemde yaşanan çeşitli sorunlara karşın ODTÜ Psikoloji Bölümü kurulduğu ilk yıllardan itibaren değişik alanlarda çalışan çok sayıda bilim insanının yetişmesine katkıda bulunmuştur. Halen Bölümümüzde, ülkemizdeki diğer psikoloji bölümlerinde ya da farklı bölümlerde akademisyen olarak çalışan çok sayıda bilim insanı ODTÜ Psikoloji Bölümü mezunudur.

Psikoloji Bölümü 1959-1982 yılları arasında çağdaşlarına benzer şekilde daha çok "eklektik" bir yaklaşımla müfredatını oluşturmuştur. Bu yıllarda verilen dersler incelendiğinde, psikolojinin temel alanlarındaki derslerin düzenli olarak verildiği, kuramsal ağırlıklı derslerle deneysel ve uygulama içerikli derslerin dengeli olarak sunulduğu gözlenmektedir. Sosyal, klinik, gelişim ve deneysel alt alanlarında yetişmiş olan kadrolu öğretim elemanlarının düzenli olarak Bölüm'de bulunduğu gözlenmektedir.

Psikoloji Bölümü, ikinci kuruluşundan sonra çok hızlı bir şekilde altyapı gereksinimlerini tamamlamaya başlamış ve mezuniyet sonrası programlar açmayı hedefleri arasına almıştır. Bu hedefle tutarlı olarak, Psikoloji Bölümü, 1980'li yılların başından 2010'lu yıllara kadar geçen süre içinde sırasıyla, sosyal psikoloji (1983), klinik psikoloji (1985), gelişim psikolojisi (1995), endüstri ve örgüt psikolojisi (1997), trafik ve ulaşım psikolojisi (2011) ve aile psikolojisi (2011) alanlarında yüksek lisans programlarını açmıştır.

ODTÜ Psikoloji Bölümü, kuruluş yılından bugüne kadar çağdaş psikolojinin dünyadaki gelişimine uygun olarak psikolojinin geniş yelpazesini eğitim müfredatına yansıtmaya çalışmıştır. Başta YÖK tarafından temel psikoloji alanları olarak tanımlanan altı temel alan (Uygulamalı Psikoloji, Klinik Psikoloji, İş ve Örgüt Psikolojisi, Sosyal Psikoloji, Gelişim Psikolojisi, Öğrenme-Bilişsel-Biyo-Deneysel Psikoloji) olmak üzere bir çok farklı alanın dersleri eğitim programına katılmıştır. Böylece Psikoloji Lisans Programı çok yönlü bir perspektif içinde temel kuramsal bilgileri ve mesleki temel bazı becerileri kazandırmaya yönelik bir program olarak tasarlanmış ve yürütülmüştür.

Bölüm'de, ilk kez 1985-86 öğretim yılında bilgisayar kullanımı ile ilgili dersler lisansüstü seviyede açılmış, 1990'lı yıllardan başlayarak da (istatistiksel analiz ve diğer amaçlara yönelik olarak) bilgisayar kullanımı gerektiren dersler lisans müfredatına eklenmiş ve bir bilgisayar laboratuvarı açılmıştır. Tüm bunlarla, öğrencilerin bilgisayarı ve daha genel anlamda bilgi teknolojilerini daha etkin kullanacak şekilde yetişmeleri hedeflenmiştir.

ODTÜ Psikoloji Bölümü'nde; öğrencilere gerek bölüm-içi ve bölüm-dışı (Biyoloji, Sosyoloji, Ekonomi gibi) zorunlu ve seçmeli dersler, gerekse Sosyoloji, Felsefe, İşletme, Biyoloji gibi bölümlerdeki yan dal ve çift ana dal programları aracılığı ile çok yönlü bir bakış açısı kazandırılması amaçlanmaktadır. Lisans ve lisansüstü programlar bilimsel gelişmeler ışığında düzenli olarak gözden geçirilmekte ve gerekli değişiklikler, düzenlemeler yapılmaktadır. 2007 yılından itibaren lisans programına zorunlu "Yaz Stajı" dersi eklenerek öğrencilerin hem uygulama deneyimleri pekiştirilmeye çalışılmış hem de sosyal sorumluluk projelerinde yer almaları teşvik edilmiştir. 2013 yılından başlayarak, lisans programına zorunlu "Etik" dersi eklenmiştir. Bu kapsamda psikoloji araştırma ve uygulamalarına yönelik yöntem ve ahlâki değerlerin öğrencilerimize formel bir ders bünyesinde kazandırılması amaçlanmıştır.

Halen, ODTÜ Psikoloji Bölümü'nün Psikoloji ve Tezsiz Endüstri ve Örgüt Psikolojisi olmak üzere iki genel yüksek lisans programı bulunmaktadır. Tezli olan Psikoloji Yüksek Lisans Programının Sosyal Psikoloji, Klinik Psikoloji, Gelişim Psikolojisi, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi ile Trafik ve Ulaşım Psikolojisi olmak üzere beş alt alanı vardır. Bölümümüzde, Sosyal Psikoloji, Klinik Psikoloji, Gelişim Psikolojisi ile İş ve Örgüt Psikolojisi alt alanlarında dört doktora programı bulunmaktadır.